چکيده
بنا های تاريخی ايران ساختمان هايی است که عموما از مصالحی نظير خشت ، گل ، سن گ و چوب ساخته
شده است . سه ويژگی عمده آسيب پذيری اينگونه بناها را در برابر حوادث طبيعی نظير زمين لرزه بالا می برد
که عبارتند از : فرسودگی مصالح ، مقاوم نبودن مصالح و سنگين بودن سازه . بر اين اساس راهکارهای حفاظت
اين بنا ها در برابر زمين لرزه بايد متضمن رفع اين نواقص باشد . در اين مقاله سعی شده است راهکارهای
مختلف نظير مقاوم سازی بناها به وسيله جايگزينی مصالح جديد ، ايجاد سازه های نگهبان ، جداسازی لرزه ای
پايه در قسمت های مختلف بنا ، سبک سا ز ی بنا ، مورد بررسی قرار گيرد و محدوده کاربرد هر يک از اين روش ها
برای بناهای مختلف تاريخی در ايران تعيين گردد .
کلمات کليدی : بناهای تاريخی ، حفاظت لرزه ای ، مقاوم سازی ، جداسازی لرزه ای پايه
-1 مقدمه :
ايران کشو ری است که در منطقه ای کهن و تمدن خيز از جهان واقع شده است ، از
طرفی به دليل شرايط جغرافيايی دارای مناطق مختلف آب هوايی می باشد . از اين رو در
نقاط مختلف اين سرزمين و در دوره های مختلف تاريخی تمدن های متعدد و به تبع آن
اجتماعات انسانی ، شهرها و بناهای متع د د شکل گرفته است که برخی از آا به طور
کامل باقی مانده و از برخی نيز آثار و بقايای اندکی بجا مانده است که هر يک اهميت
ويژه ای در پيشينه تاريخی و فرهنگ و تمدن ما دارد . از اين رو حفظ اين آثار اهميت
ويژه ای دارد .
از طرفی ايران در منطقه زلزله خيزی از جهان واقع شده است وچون بناهای
تاريخی نيز هم به لحاظ ضعف مصالح مصرفی و هم به دليل فرسودگی و آسيب ديدگه در دوره
های مختلف تاريخی و احيانا مشکلات سازه ای و ... در وضعيت نامناسبی از ايمنی لرزه
ای قرار دارند ، شناخت راهکارهای مناسبی که در اين راستا بکار گرفته شود ا هم يت
ويژه ای دارد .
در بقيه کشورها که مشخصات مشابه ايران را چه از نظر لرزه خيزی و چه از نظر
بناهای تاريخی دارند ، در اين زمينه کارهای متعددی انجام دارده اند که در مراجع
2] و [ 3] به آا اشاره شده است . در ايران برای بهسازی لرزه ای ساختمان های موجود ]
دستورالعمل مبسوطی تهيه شده است ولی در مرد بناهای تاريخی هنوز مرجع مدونی وجود
ندارد که به نوبه خود يکی از نياز های مهم کشور می باشد .
2  ويژگيهاي سازه اي بناهاي تاريخي
 خواص بناهاي تاريخي را بايد حول سه محور در نظر داشت : الف  انواع و خواص
مكانيكي مصالح، ب  انواع الماا و